Nhớ thơ Phùng Quán

Nghe tin Phùng Quán vừa được nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật, càng nhớ đến ông nhiều hơn. Tuy muộn màng vì ông không còn sống để nhận giải thưởng cao quý này, nhưng điều đáng quý nhất là ngày nay người ta đã nhìn nhận tài năng và ngòi bút sắc như dao của ông. Thơ của Phùng Quán viết nay đã hơn 50 năm nhưng đọc lại vẫn hừng hực sức sống. Sức sống và chất thơ ấy quyện vào nhau làm cho người ta khó mà quên được. Xin ghi lại bài thơ rực lửa này, tuy chẳng biết là có đầy đủ hay không:

Chống tham ô lãng phí

Tôi đã đi qua
Những xóm làng chiến tranh vừa chấm dứt
Tôi đã gặp
Những bà mẹ già quấn giẻ rách
Da đen như củi cháy giữa rừng
Kéo dây thép gai tay máu chảy ròng
Bới đồn giặc, trồng ngô trỉa lúa...
Tôi đã gặp những cô gái
Tuổi hai mươi, ba mươi?
Tôi không nhận ra nữa!
Tôi đã đi qua
Những xóm làng vùng Kiến An, Hồng Quảng
Nước biển dâng lên ướp muối các cánh đồng
Hai mùa lúa không có một bông
Phân người toàn vỏ khoai tím đỏ;
Tôi đã gặp
Những đứa em còm cõi
Lên năm lên sáu tuổi đầu
Cơm thòm thèm độn cám và rau
Mới tháng ba đã ngóng trông đến Tết !
Để được ăn cơm no có thịt
Một bữa... một ngày...
Tôi đang đi giữa trời Hà Nội
Những đêm mưa lất phất
Trời mùa đông nước nhọn tựa dao đâm
Tôi đã gặp
Chị em công nhân đổ thùng
Yếm rách, chân trần
Quần xăn quá gối
Run lây bẩy chui vào hầm xia tối
Vác những thùng phân...
Ta thuê một vạn một thùng
Có người không dám vác?!
Các chị suốt đêm quần quật
Sáng ngày vừa đủ nuôi con...
Một triệu bài thơ không nói hết nhọc nhằn
Của quần chúng nhân dân lao động
Đang buộc bụng, thắt lưng để sống
Để dựng xây, kiến thiết nước non nhà
Để yêu thương, nuôi nấng chúng ta

Vì lẽ đó
Tôi quyết tâm từ bỏ
Những vườn thơ đầy bướm đầy hoa
Những vần thơ trang kim vàng mã
dán lên quân trang đẫm mồ hôi và máu tươi cách mạng!
Như công nhân
Tôi quyết đúc thơ thành đạn
Bắn vào tim những kẻ làm càn
Vào lũ người tiêu máu của dân
Như tiêu giấy bạc giả!
Các đồng chí ơi,
Tôi không nói quá!
Về Nam Định mà xem
"Đài xem lễ" họ cao hứng dựng lên
Xây nửa chừng rồi bỏ dở
Mười một triệu đồng dầm mưa dãi gió
Mồ hôi máu đỏ mốc rêu
Những tên chó sói quan liêu
Nhe răng cắn rứt thịt da cách mạng!
Nghe gió mùa đông thâu đêm suốt sáng
Nhớ "Đài xem lễ" tôi xót bao nhiêu?!
Đất nước chúng ta không đếm hết người nghèo
Đêm nay thiếu cơm thiếu áo...
Những tên tham ô Đảng đã phê bình trên báo
Còn bao tên chưa ai biết ai hay?
Lớn, bé, nhỏ, to, cao, thấp, béo, gầy...
Khắp mặt đất như dòi bọ…
Muốn phê bình tất cả
Phải một nghìn số báo Nhân Dân!
......
Tôi đã dự những phiên toà xử tội
Những con chuột mặc áo quần bộ đội
Đục cơm khoét áo chúng ta
Ăn cắp máu dân đổi chác đồng hồ
Kim phút kim giờ lép gầy như bụng đói
Những mẹ già, em trai, em gái...
Còng lưng rỏ mát lấn vành đai!
Trung ương Đảng ơi!
Lũ chuột mặt người chưa hết
Đảng cần phải lập những đội quân trừ diệt
Có tôi!
Đi trong hàng ngũ tiên phong.

Phùng Quán

Qủa thực, thơ như vậy mới là thơ chứ! Nhưng hình như mình nhớ chưa đủ, còn nữa thì phải?! Còn khổ thơ nói về việc lên án bọn người lãng phí này nữa, không nhớ ở dòng thứ mấy:
......
Giấy trắng nửa mặt xé toang chùi đít
Những người này không bao giờ biết
Ở làng quê con cái nhân dân ta
Rọc lá chuối non đóng vở học i-tờ...
......
Phải nhớ! nhớ lại! Không thể nào quên được!